ANATOMIE VAN DE HUID

De opperhuid is de buitenste beschermlaag van het lichaam. Deze kleine laag, die gemiddeld ongeveer 0,08 mm dik is, is verdeeld in vijf lagen of strata (Martini & Bartholomew, 2016). Omdat de opperhuid geen bloedvaten heeft, worden zuurstof en voedingsstoffen aan de huidcellen geleverd door diffusie vanuit de onderliggende dermis (Beele & Verbelen, 2016).

• Hoornlaag of stratum corneum: bestaat uit dode keratinocytencellen en wordt gemakkelijk verwijderd tijdens het baden of op meer traumatische wijze door het huidoppervlak te scrubben.
• Heldere laag of stratum lucidum: ligt tussen de stratum corneum en de stratum granulosum. Deze laag komt alleen voor op de handpalmen en de voetzolen en wordt niet gezien bij een dunne huid.
• Korrellaag of stratum granulosum
• Stekelcellaag of stratum spinosum
• Basale laag of stratum basale

Klik hier voor een afbeelding van de verschillende lagen van de epidermis.

De kiemlaag

De kiemlaag bestaat uit de basale en de stekelcellenlaag. Keratinocytaire cellen vormen de opperhuid. Basale keratinocyten in de kiemlaag kunnen zich delen, waarbij de helft naar boven beweegt om de suprabasale lagen van de epidermis te vormen en de andere helft in de basale laag blijft, klaar voor een nieuwe celcyclus. Wanneer basale keratinocyten uit de stratum basale ontsnappen, beginnen zij met het differentiatieproces en sterven uiteindelijk af (Baranoski, Ayello, Tomic-Canic & Levine, 2020). Speciale verankeringselementen verbinden de basale cellaag met de dermis (Beele & Verbelen, 2016).

De verhoorningslaag

De verhoornde laag bestaat uit de hoornlaag, de korrellaag en de heldere laag, en deze bevat cellen die al zijn afgestorven. Cellen in de korrellaag produceren kerathohyalin, een voorloper van het kleverige materiaal keratine. Tenslotte worden de afgeplatte cellen steeds hoorniger en transformeren ze in het stratum corneum, waar de toplaag voortdurend afschilfert.

Overige celstructuren van de epidermis

De voornaamste rol van melanocyten is de aanmaak van melanine, dat vervolgens in melanosomen wordt opgeslagen. Zij zijn verantwoordelijk voor de cosmetische kleuring van de huid, het haar en de ogen door de aanwezigheid van huidpigment (melanine). Melanosomen worden ook gefagocytiseerd door keratinocyten, die fungeren als een schild tegen schadelijke UV-straling (De Valck, 2017).

Langerhanscellen zijn afkomstig uit het beenmerg en verplaatsen zich naar de huid. Antigeen-presenterende cellen, of Langerhanscellen, spelen een cruciale rol bij de totstandkoming van de immuunrespons tegen vreemde antigenen. Wanneer bacteriën de huid infiltreren, absorberen de Langerhanscellen het antigeen van de indringers (De Valck, 2017).

Merkelcellen zijn aanwezig in de onderste lagen van de opperhuid. Zij scheiden neuropeptiden af en spelen een rol bij de tastwaarneming. Merkelcellen zijn beperkt in aantal (De Valck, 2017).

De dermis is een essentieel onderdeel van de huid. Het is de tweede, dikste laag en bestaat uit veel cellen. Collageen en elastine, die door fibroblasten worden gesynthetiseerd en geproduceerd, zijn de belangrijkste eiwitten in deze laag. Bloedvaten, lymfevaten, zenuwuitgangen, zintuigcellen voor warmte, koude en tastorganen (Vater-Pacini en Meissner tastlichaampjes), en haarfollikels met talgklieren die talg of huidvet aanmaken, alsook zweetklieren, zijn allemaal in de dermis te vinden. De papillaire laag en de reticulaire laag zijn de twee lagen die samen de dermis vormen (Baranoski, Ayello, Tomic-Canic & Levine, 2020; Beele & Verbelen, 2016)

Klik hier voor een afbeelding van de verschillende lagen van de dermis. 

Papillaire laag 

De collageen- en elastinevezels waaruit de papillaire laag is opgebouwd, bestaan uit fibroblasten en andere celtypes. Ze bevat haarvaten voor de huidvoeding en pijnreceptoren en vormt een kenmerkende golvende overgang met de bovenliggende epidermis. Haarvaten, terminale zenuwen en lymfevaten worden allemaal gevonden in de papillen die zich vormen (Baranoski, Ayello, Tomic-Canic & Levine, 2020; Beele & Verbelen, 2016).

Reticulaire laag

Collageenbundels die de huid aan het onderhuidse weefsel binden, vormen de reticulaire laag. Deze heeft een aanzienlijk hogere dichtheid, dankzij een robuust netwerk van parallelle collageenvezels. Deze structuur zorgt voor de nodige stevigheid en elasticiteit. Deze laag bevat zweetklieren, haarfollikels, zenuwen en bloedvaten (Baranoski, Ayello, Tomic-Canic & Levine, 2020; Beele & Verbelen, 2016).

De hypodermis, of het onderhuidse vetweefsel, verbindt de dermis met de onderliggende weefsels. Het heeft tot taak de dermis van bloed te voorzien, zodat deze kan regenereren. Talrijke vezelachtige banden verbinden de huid met de onderliggende fascia in de hypodermis. Deze bestaat meestal uit vetweefsel dat als kussen dient tussen de lagen huid, spieren en beenderen. Deze hebben een structureel doel: enerzijds fungeren ze als mechanische buffer en warmte-isolatie, anderzijds als vetafzetting. De fascia ligt onder de hypodermis en rust op de onderliggende spieren, het vet, het bot of het kraakbeen, afhankelijk van de plaats op het lichaam. Die lichaamsdelen worden ondersteund en beschermd door de fascia. Het voorziet het lichaam van structuur (Baranoski, Ayello, Tomic-Canic & Levine, 2020; Beele & Verbelen, 2016).