Skin tears

Hoe ziet een skin tear eruit?

Skin tears zijn meer dan een kleine kwaal. Het kunnen ernstige en gecompliceerde verwondingen zijn met het potentieel om chronische wonden te worden. Het is van cruciaal belang om skin tears nauwkeurig te identificeren op het moment dat ze zich voordoen om de behandeling te optimaliseren en de juiste zorgtrajecten in gang te zetten. Momenteel stellen zich problemen met de correcte identificatie, wat ertoe leidt dat skin tears te weinig worden gerapporteerd, verkeerd worden gediagnosticeerd en bijgevolg vaak verkeerd worden behandeld (LeBlanc et al, 2018; Strazzieri-Pulido et al., 2015).

ISTAP skin tear classification system

Om de termen die gebruikt worden bij het identificeren en documenteren van skin tears te standaardiseren, werd het ISTAP Skin Tear Classification System gecreëerd. Volgens dit systeem worden skin tears ingedeeld als Type 1 (geen weefselverlies), Type 2 (gedeeltelijk weefselverlies), en Type 3 (volledig weefselverlies) (LeBlanc et al, 2013).

Klik hier voor meer info omtrent het ISTAP skin tear classification system. 

Locatie

Hoewel skin tears op elke anatomische plaats kunnen voorkomen, komen ze vaak voor aan de extremiteiten, waaronder de bovenhand, de onderste ledematen en aan de dorsale zijde van de handen (Stephen-Haynes & Carville, 2011).

Incidentie en prevalentie

In de bestaande literatuur zijn er weinig incidentiestudies, en de gerapporteerde prevalentieschattingen verschillen per zorgsetting. De omvang van het probleem is echter aanzienlijk, en de vergrijzing van de bevolking impliceert dat skin tears steeds vaker voorkomen, aangezien de huid van oudere personen kwetsbaarder en delicater is (LeBlanc, Woo, et al., 2018).

Volgens Baranoski et al (2005) lopen elk jaar meer dan 1,5 miljoen volwassenen in instellingen het gevaar een skin tear op te lopen.

LeBlanc, Woo, VanDenKerkhof & Woodbury (2020) stellen dat skin tears een incidentie van 18,9% kunnen hebben bij patiënten ouder dan 65 jaar.

Complicaties geassocieerd met skin tears

Aangenomen wordt dat deze wonden een grote neiging hebben zich te ontwikkelen tot complexe, moeilijk te genezen wonden en een gezondheids- en financiële belasting vormen voor individuen en zorginstanties als gevolg van een gebrek aan inzicht in hun complexiteit en minimalisering door gezondheidswerkers, individuen en zorgverleners (LeBlanc, Woo, VanDenKerkhof & Woodbury, 2020; Carville et al., 2014).

De meest gemelde complicaties zijn infecties, vertraagde wondgenezing, hogere behandelingskosten, pijn en lijden (LeBlanc, Woo, VanDenKerkhof & Woodbury, 2020; Strazzieri-Pulido et al., 2015).

Intrinsieke risicofactoren

Veranderingen in de huid door ouderdom

Naarmate we ouder worden, ondergaat onze huid een aantal veranderingen die haar dunner en droger maken, waardoor ze veel van haar stevigheid en elasticiteit verliest. Oudere patiënten zijn kwetsbaarder voor huidbeschadiging door een verminderd vermogen van de huid om te vernieuwen en een minder doeltreffend beschermend immuunsysteem. Zelfs kleine krachten of trauma's kunnen huidafbraak veroorzaken (LeBlanc et al, 2018).

• Naarmate we ouder worden, wordt de epidermis geleidelijk dunner. Het raakvlak tussen de epidermis en dermis wordt vlakker. Als gevolg daarvan wordt de huid gevoeliger voor mechanische krachten zoals schuif- en wrijvingskrachten (Moncrieff et al., 2015).
• De huid verliest haar soepelheid en stevigheid wanneer het collageen- en elastinegehalte daalt, waardoor zij kwetsbaarder wordt voor schuif- en wrijvingskrachten. Door een afname van de elastinevezels rekt de huid ook gemakkelijker uit (Moncrieff et al., 2015).
• De huid droogt uit wanneer de activiteit van de talg- en zweetklieren afneemt (Moncrieff et al., 2015).
• Rimpels en plooien worden veroorzaakt door het samentrekken en atrofie van de dermis (Moncrieff et al., 2015).
• Kleine en grote bloedvaten worden dunner als gevolg van arteriosclerotische veranderingen, waardoor de bloedtoevoer naar de extremiteiten wordt beperkt (Carville et al., 2014).

Extrinsieke risicofactoren

Toezicht op de interne risicofactoren is niet voldoende. We moeten ook rekening houden met factoren in de extrinsieke omgeving waardoor de patiënt het risico loopt een skin tear te ontwikkelen. Patiënten die hulp nodig hebben bij de dagelijkse activiteiten, zoals bewegen, wassen, aankleden, enzovoort, lopen meer kans op skin tears als gevolg van deze handelingen. Extrinsieke risico's kunnen dus verminderd worden bij de verzorging van mensen met een gevoelige huid door strategieën toe te passen zoals (LeBlanc et al, 2018):

• Vingernagels geknipt houden en geen juwelen dragen (LeBlanc et al, 2018).
• Beschermen en/of verwijderen van potentieel gevaarlijke meubels of toestellen (bv. bedhekken en rolstoelen) (LeBlanc et al, 2018).
• De huid bedekken met geschikte kleding, scheenbeschermers of fixatieverbanden/beschermende kousen bij kwetsbare patiënten (LeBlanc et al, 2018).
• Bescherming van de algemene integriteit van de huid door het gebruik van huidvriendelijke (pH gebalanceerde) producten en preventieve emolliënten (Carville et al, 2014).

Hoewel de meeste skin tears worden veroorzaakt door een mix van de intrinsieke en extrinsieke risicofactoren die hierboven zijn opgesomd, is het voor de diagnostiek en registratie van cruciaal belang om de exacte oorsprong van de wond te bepalen. De oorzaken van skin tears variëren en worden vaak niet geregistreerd op het moment van de presentatie, waardoor bij bijna de helft van alle skin tears geen duidelijke oorsprong wordt gevonden (LeBlanc et al, 2013). 

Zie figuur 4 voor mogelijke oorzaken van skin tears (LeBlanc et al., 2013)

Vroegtijdige opsporing van personen die risico lopen op het ontstaan van skin tears is van cruciaal belang om deze te voorkomen. Het is van cruciaal belang patiënten te identificeren die het risico lopen skin tears te ontwikkelen om het aantal onnodige skin tears te verminderen. Het identificeren van risicopatiënten kan ook helpen bij het correct toewijzen van hulpmiddelen (LeBlanc et al, 2018). 

Zie figuur 5 voor het protocol voor risicobeoordeling van skin tears (LeBlanc et al., 2018)

Het ISTAP-protocol voor risicobeoordeling van skin tears, zoals te zien in figuur 5, moet worden gebruikt. De controlelijst van het risicoverminderingsprogramma moet worden gebruikt als wordt vastgesteld dat een patiënt een risico loopt, deze checklist kan je raadplegen in figuur 6.

Stap 1: Bloeding controleren

Hoe stop je het bloeden?

Oefen druk uit op de wond om het bloeden te stoppen. Breng het ledemaat in een hogere positie (indien nodig) (LeBlanc et al., 2018).

Stap 2: Reinigen en debrideren van de wonde

Hoe de wonde reinigen?

Reinig de wonde volgens het protocol en verwijder eventueel achtergebleven debris of bloedresten; dep de omringende huid voorzichtig droog om verdere schade te voorkomen (LeBlanc et al., 2018; LeBlanc et al., 2016).

Hoe de wonde debrideren?

Indien de huidflap aanwezig is maar necrotisch is, moet hij wellicht worden gedebrideerd. Tijdens het debridement moet ervoor worden gezorgd dat levensvatbare huidflappen behouden blijven en kwetsbare huid wordt beschermd (LeBlanc et al., 2018; LeBlanc et al., 2016).

Stap 3: Huidflap terugplaatsen

Hoe huidflap terug positioneren?

Maak de huidflap opnieuw dicht om, indien mogelijk, als "verband" te dienen. Druk de huidflap met een gehandschoende vinger, een vochtig wattenstaafje, een pincet of een siliconenstrip voorzichtig terug op zijn plaats (LeBlanc et al., 2018).

Stap 4: Beoordeling van de skin tear en de omliggende huid

Behandel infectie/ontsteking

Skin tears zijn acute wonden.  Aanvankelijk zullen zij typische tekenen van ontsteking rond de wond vertonen - zoals pijn, roodheid, toegenomen warmte en zwelling.  Dit is normaal, maar als deze symptomen aanhouden, kan de wond geïnfecteerd zijn.

Wondontsteking door trauma moet worden onderscheiden van wondinfectie. Wondinfectie kan leiden tot pijn en vertraagde wondgenezing. Aan de hand van een klinische beoordeling moet een diagnose van infectie worden gesteld en moeten de nodige infectiebestrijdingsmaatregelen worden genomen (LeBlanc et al., 2018; LeBlanc et al., 2016).

Bekijk de vochtbalans/exudaatcontrole

Skin tears zijn meestal droge wonden, maar in sommige gevallen kan exsudaat een probleem zijn. Vochtevenwicht is van cruciaal belang voor de wondgenezing en het voorkomen van maceratie van de peri-wondhuid (LeBlanc et al., 2018; LeBlanc et al., 2016).

Monitor de wondrand/wondsluiting

Skin rips zijn acute wonden die zo snel mogelijk gesloten moeten worden en een acute wondsluitingsperiode van 14-21 dagen moeten volgen. Zorg ervoor dat alle potentiële belemmeringen voor genezing (zoals diabetes, perifeer oedeem en tekortkomingen in de voeding) zijn aangepakt (LeBlanc et al., 2018; LeBlanc et al., 2016).

Stap 5: Skin tear classificeren

Aan de hand van het ISTAP- classificatiesysteem (LeBlanc et al., 2013) kunnen we bepalen met wat voor soort skin tear we te maken hebben.

Type 1 skin tear - geen huidverlies

Lineaire of flapvormige scheur waarbij de huidflap opnieuw kan worden gepositioneerd om het wondbed te bedekken.

Klik hier voor een afbeelding van een skin tear type 1.

Type 2 skin tear - Gedeeltelijk verlies van de huidflap

De huidflap kan niet worden geherpositioneerd om het hele wondbed te bedekken.

• Klik hier voor een afbeelding van een skin tear type 2.
• Klik hier voor een afbeelding van een skin tear type 2.
• Klik hier voor een afbeelding van een skin tear type 2.

Type 3 skin tear - Totaal verlies van de huidflap

Totaal verlies van de huidflap waardoor het hele wondbed bloot komt te liggen.

• Klik hier voor een afbeelding van een skin tear type 3.
• Klik hier voor een afbeelding van een skin tear type 3.

Stap 6: Verband aanbrengen

Een van de belangrijkste aspecten van wondbedpreparatie is ervoor te zorgen dat het juiste product op de wond wordt aangebracht, een product dat de huid rondom de wond beschermt, vochtige wondgenezing mogelijk maakt en de lokale kenmerken van het wondbed respecteert (LeBlanc et al., 2016).

Klik hier voor een uitgebreide producten keuzegids 

Stap 7: Preventieve strategieën

Bij mensen met een ouder wordende huid moet het gebruik van hydraterende producten worden beschouwd als een essentieel aspect van hun huidverzorgingsregime. Hydraterende producenten zijn goed voor de algemene gezondheid van de huid, en tweemaal daags aanbrengen vermindert de incidentie van skin tears met 50% (Carville et al, 2014).

Zie figuur 7 voor een beknopte handleiding van het ISTAP-programma om risico's te voorkomen (LeBlanc et al., 2018)